Verkiezing Kunstenaar van het jaar 2008

Home » Kunstenaars van het jaar » Kunstenaar van het jaar 2008

Henk Helmantel, Stilleven met rode uien en knoflook, olieverf op paneel

Henk Helmantel Kunstenaar van het jaar 2008

Uit acht finalisten is Henk Helmantel als Kunstenaar van het jaar 2008 gekozen. Daarmee versloeg Henk Helmantel zeven andere bekende beeldend kunstenaars, waaronder Armando, Anton Corbijn, Marlene Dumas en Erwin Olaf.

De winnaar is bekend gemaakt tijdens een feestelijke bijeenkomst in het Stedelijk Museum Schiedam waar circa 100 kunstliefhebbers aanwezig waren ter gelegenheid van de start van de landelijke Kunstweek.

Behalve de eer, krijgt de nieuwe Kunstenaar van het jaar de BCD Travel Kunstweek Prijs ter waarde van € 10.000,- en de BCD Travel Kunstweek Reisbeurs, ter waarde van € 3.000,-.

Tweede t/m achtste plaats

Op de tweede plaats eindigde Marlene Dumas gevolgd door Renie Spoelstra en Erwin Olaf. Op de vierde t/m achtste plaats eindigden respectievelijk Armando, Co Westerik, Anton Corbijn en Rob Scholte. Zij voeren de Galerie van Hedendaagse Kunstenaars aan, de lijst waarin jaarlijks de honderd meest gewaardeerde beeldend kunstenaars zijn opgenomen.

Ook de prijzen voor het Talent van het jaar en de Briljanten Kunstenaar werden uitgereikt.

Renie Spoelstra Talent van het jaar

Renie Spoelstra

De prijs voor Talent van het jaar, de kunstenaar jonger dan 35 jaar die het hoogst is geëindigd in de Galerie van Hedendaagse Kunstenaars, ging naar Renie Spoelstra (1974).

Armando Briljanten Kunstenaar van het jaar

Armando

Briljanten Kunstenaar van het jaar, de kunstenaar ouder dan 65 jaar die het hoogst in de Galerie van Hedendaagse Kunstenaars is geëindigd, is Armando (1929) geworden.

Henk Helmantel (1945) is een schilder van de twintigste eeuw. Hij mag inspiratie putten uit het werk van illustere voorgangers, hij mag graag oude voorwerpen met een ‘verleden’ schilderen; zijn werk is gemaakt door een schilder die in de twintigste eeuw zijn opleiding en vorming heeft gehad. Een schilder die nog steeds gelooft in de schoonheid als een wezenlijk doel van zijn arbeid met penseel, paletmes en olieverf.

Dit zijn enige meningen van de stemmers over Henk Helmantel: ”Deze kunst is zo perfect! De lichtinval en weerschijn, zo bijzonder boeiend! Deze kunst is weergaloos!”, “Zijn manier om het licht te laten weerspiegelen is fenomenaal: fruit wordt daardoor eetbaar en drinkkommen worden reclame voor een glansspoelmiddel.” En: “Geweldige stillevens. Prachtige techniek die in wezen heel mathematisch is. Een GROOTmeester.”, “Henk Helmantel geeft met zijn verfijnde penseeltechniek weer, wat in de Gouden Eeuw niet misstaan zou hebben. Met name de lichtinval doet zo nu en dan denken aan Meesters als Rembrandt. Helmantel is zonder de minst twijfel een Meester van deze tijd.”

De verkiezing

De verkiezing Kunstenaar van het jaar is de oudste en verreweg grootste verkiezing op het terrein van kunst in Nederland. Door de gefaseerde opzet met vier verkiezingsrondes, waarbij gedurende de looptijd van de verkiezing zowel een omvangrijk panel van deskundigen als het publiek hun stemmen uitbrengen, biedt de uitslag een goed beeld van de mate waarin Nederlandse kunst en kunstenaars in brede kring gewaardeerd worden. In het kader van de verkiezing zijn dit jaar meer dan 40.000 stemmen uitgebracht.

Eerder werden Ad Arma (2007), Jeroen Hermkens (2006), Jacques Tange (2005), Jurriaan van Hall (2004) en Corneille (2003) tot Kunstenaar van het jaar gekozen.

Dr. Ronald H.A. Plasterk Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, schreef dit voorwoord in het Kunstweek Boek:

Leren zien

Vorig jaar zomer bezocht ik het Oerolfestival op Terschelling. Ik zag daar een mooi toneelstuk met sterke teksten van Rainer Maria Rilke. Eén daarvan is me bijgebleven, die heeft zich waarschijnlijk voorgoed in mijn geheugen geprent: “Ik leer zien.” Misschien is dat nog wel de belangrijkste taak van kunst: leren zien. Dat vind ik een prachtige definitie.
De afgelopen jaren lag het accent naar mijn smaak veel te sterk op het instrumentele aspect van kunst. Kunst moest ineens van alles: klassenverschillen wegnemen, nieuwkomers in onze Nederlandse samenleving integreren, een eigen Europese identiteit vestigen… Misschien is kunst daartoe in staat, maar dat zijn dan hooguit welkome neveneffecten, mooi meegenomen. Kunst staat natuurlijk gewoon op zichzelf. Kunst maakt ons bestaan mooier, kunst geeft glans aan het leven. Kunst kan je ook prikkelen om op een andere manier naar dingen te kijken, je even uit de ‘comfort zone’ duwen, je aan het denken zetten. Kunst verrijkt je leven, we willen er dan ook zoveel mogelijk mensen van laten genieten.
SDAP-wethouder Emanuel Boekman, een sociaal democraat van de oude stempel, zei lang geleden: “Kunst en volk moeten elkaar vinden.” Dat zijn mooie woorden. Of dat nu gebeurt door activiteiten van instellingen die door OCW worden ondersteund, of door particuliere initiatieven. Ik ben blij met élk initiatief dat mensen in aanraking brengt met kunst. Dat zou een eerste stap kunnen zijn naar het kopen en verzamelen van kunstwerken. Als een paar procent van het Kunstweek publiek daar op zijn minst over wil gaan nadenken, dan ben je al aardig geslaagd in je missie. Daarom wens ik de Stichting Kunstweek heel veel succes met haar promotie van Nederlandse beeldende kunst en kunstenaars. 

Een tweede voorwoord in het Kunstweek Boek is van de hand van Ronald Kraayeveld, hoofdredacteur Tableau Fine Arts Magazine:

Kritische massa

Zoveel kunstkenners (alleen al honderd in het panel) en zoveel liefhebbers èn kenners annex stemmers (dit jaar circa 45.000, een nieuw record); wie het over een kritische massa heeft, moet constateren dat de Verkiezing Kunstenaar van het jaar 2008 een niet meer te negeren evenement van de eerste orde is geworden in het domein van de beeldende kunst in Nederland. Dat was het al vanaf het begin, maar toen waren er krap tienduizend stemmers...
Natuurlijk: het fors toegenomen gebruik van Internet sinds 2003 zal een rol spelen bij de gestegen populariteit van deze verkiezing. Snelheid, toegankelijkheid en laagdrempeligheid zijn forse pluspunten. Recent onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (De virtuele cultuurzoeker, juni 2008) bevestigt de gestegen belangstelling voor cultuurwebsites. Zo informeerde zich in 2007 de helft van leners en kopers van beeldende kunst via internet over het aanbod bij kunstuitlenen en galeries. En ook museumbezoekers, ook die van 65 jaar en ouder, maken steeds vaker gebruik van dit medium.
Toch blijft de Stichting Kunstweek, sinds 2003 organisator van deze verkiezing, ondertussen een apart geval in de Nederlandse kunstwereld. Al was het alleen al om het simpele feit dat er sprake is van puur particulier initiatief in een wereld die wordt gekenmerkt door (overheids)subsidies. Jaarlijks gaat in de wereld van kunst en cultuur drie miljard euro om. Waarvan 500 miljoen euro per jaar beschikbaar is voor het realiseren van eenzelfde doelstelling - het vergroten van het draagvlak voor kunst en cultuur in de samenleving - als de Stichting Kunstweek.
Naast overeenkomsten, zijn de verschillen tussen beide promotors frappant.
Introvert, gericht op de Nederlandse overheid, gefixeerd op subsidies, geldzuchtig, fragiel, zo wil de Rotterdamse hoogleraar politicologie prof. dr. Rinus van Schendelen de formele kunstlobby in Nederland omschrijven. Weinig innovatief en grensverleggend, eerder ouderwets, met heftige reacties waarin een vermeend 'eigen' gelijk op de voorgrond staat. Wanneer dit 'gelijk' onvruchtbaar blijkt, volgt verbittering en lawaaimakerij.
Zet dat tegenover het bijna maniakale enthousiasme van mannen als David Polak en zijn team van de Stichting Kunstweek, altijd op zoek naar nieuwe mogelijkheden zoals samenwerkingsverbanden met allerlei zakelijke partners, om zijn doelstellingen te realiseren. Maar gelukkig voor hem en de zijnen: ook in de officiële kunstwereld worden zijn initiatieven meer en meer gewaardeerd. Ook dit jaar laat de lijst van panelleden zich tenslotte lezen als een ' Wie is Wie' in diezelfde kringen.
De kunstwereld vaart wel bij de Kunstweek.

”