Archieven: Kunstenaars

De vroege werken van Iris Kensmil, met de non-figuratieve persoonlijke ‘verhalen’, werden vooral gewaardeerd om hun schilderkunstige kwaliteiten. In 2004 begon Iris Kensmil met het maken van werk over ‘zwart zelfbewustzijn’ en de emancipatiestrijd. Tegelijkertijd werd haar werk figuratief. Haar werk is de afgelopen tien jaar geïnspireerd door de vraag over identiteit als persoon met een donkere huidskleur. Door deze vraag maakt haar werk deel uit van de Black Art-beweging. Maar voor haar identiteit is ze niet op zoek naar wortels. Haar focus ligt op het heden en de recente geschiedenis. Niet de oorsprong, maar de toekomst is haar criterium om te weten waar ze zelf staat. De toekomst, want die is ook beïnvloed door de emancipatiestrijd, de strijd van de zwarten. Voor die vraag over zo’n actieve historische rol is slavernij niet – net zomin als wortels, een thema in het werk van Iris Kensmil. Voor haar krijgt deze toekomstgerichte identiteit vorm door beelden te maken van de zwarte emancipatie, die deel zal gaan uitmaken van de historische canon.

In 2019 werd haar werk geëxposeerd in het ‘Dutch Pavilion’ tijdens de Venetië Biënnale.

Foto’s: Gerrit Schreurs, https://iriskensmil.nl/exhibitions/.

In de beginfase maakte ze schilderijen waarin menselijke vormen zichtbaar waren. Ze schilderde deze op een afstandelijke manier: verwijderde hoofden, de lichamen waren decoratief, oogcontact was er bijna niet, er was geen contact met de toeschouwer. Naarmate haar werk zich ontwikkelde kwam ze dichter op de huid te zitten, vanuit vreemde perspectieven toonde zij de vervreemding van haar eigen lichaam. Haar fascinatie voor het lichaam verdiepte zich, ze begon andere mensen te schilderen, vooral mensen die afwijken van het schoonheidsideaal. Maar meer nog wil ze mensen schilderen, een universeel beeld van de ouder wordende mens. ”Trouw gebleven aan mezelf, heb ik me beperkt tot het vrouwenlichaam.”

Hugo Tieleman zoekt in zijn schilderijen vooral het contrast op tussen de natuur en de invloed van de mens. “De tragedie van het landschap, dat is waar mijn werk over gaat”, zegt hij zelf. Recensent Micha Andriessen schrijft: “Zijn kleurrijke schilderijen verbeelden ontheemde en overwoekerde taferelen van verval. Met soms giftige kleuren toont Tieleman hoe de mensheid zijn sporen in de natuur achterlaat. Met verwijzingen naar traditionele schilderkunst, de vanitas en de landschappen en ruïnes uit de Romantiek onderzoekt Hugo Tieleman onze veranderde perceptie van de natuur, het landschap en de wereld om ons heen.”

In het werk van Gijs van Lith staat het ontstaansproces van het kunstwerk centraal, waarin de keuze van schildersmaterialen en de werkwijze een voorname rol spelen. Ook het materiaal van de drager van een schilderij acht Van Lith net zo belangrijk als de materie waarmee gewerkt wordt. Zo kan bijvoorbeeld de structuur van een raster waarop hij schildert mede bepalend zijn voor het uiteindelijke resultaat. De onderlegger van het werk gaat zo een wisselwerking aan met de verschillende aspecten van het artistieke proces: verfstoffen, compositie, kleuren en, niet onbelangrijk, de wijze van werken. Van Lith schildert laag na laag, maar krabt en schuurt ook weer weg, regelmatig ’tot op het bot’, waardoor de huidstructuur van het doek kraters en holen, ophopingen en gaten kan gaan vertonen.

(Tekst: mpvgallery.com)

Tijdens haar studie koos Le Rütte, tegen de destijds heersende mode van abstractie, voor herkenbare vormen. Met onder andere Henk Visch, Thom Puckey en Tom Claassen behoort zij tot de kunstenaars die zich sterk maken voor de nieuwe figuratie – de wedergeboorte van de vertelling en het symbool in de beeldende kunst. Le Rütte maakt monumentaal werk voor de openbare ruimte en ze ontwierp diverse culturele prijzen, zoals de Heldringprijs van NRC Handelsblad. Ze schreef ook een eigen dichtbundel, ‘Ik dicht je bij me’, die binnen korte tijd de zesde druk bereikte. Een van haar bekendste kunstwerken is Fata Morgana – drie stalen dromedarissen langs een spoorbaan in Amsterdam. Haar beeldenreeks op het dak van de ziekenhuis OLVG in Amsterdam werd genomineerd voor de Elisabeth van Thüringenprijs. Haar werk bevindt zich in de collectie van bedrijven, zoals Ahold en Akzo Nobel, en musea zoals Beelden aan Zee. Haar werk wordt gezien als semirealistisch en sprookjesachtig, waarbij silhouetten, schaduwen en spiegelbeelden, mensvormen en dieren een belangrijke rol spelen.

In de beelden van Lotta Blokker liggen de hoogtepunten uit de geschiedenis van de beeldhouwkunst besloten. Van de Venus van Milo via Donatello’s Maria Magdalena tot De Denker van Auguste Rodin. Maar zij vertaalt ook het werk van grote schilders als Vincent van Gogh, Lucian Freud en Marlene Dumas naar haar sculpturen. Wat al deze voorbeelden uit de kunstgeschiedenis met Blokker gemeen hebben, is een krachtig en sensitief oeuvre. Haar werk is in verschillende privé-collecties in Europa en de Verenigde Staten vertegenwoordigd en wordt regelmatig internationaal geëxposeerd.
Tekst: Ralph Keuning (directeur van Museum de Fundatie) en Karin van Lieverloo (conservator van Museum de Fundatie).

melanie bonajo daagt de traditionele verdeling tussen mannen en vrouwen, de natuur en technologie uit. Door middel van video’s, optredens, foto’s en installaties, bestudeert bojano onderwerpen die verband houden met de technologische vooruitgang en op grondstoffen gebaseerde geneugten verhogen het gevoel van vervreemding, waardoor een gevoel wordt weggenomen van het behoren tot een individu. Gegrepen door concepten van het goddelijke, verkent bonajo de spirituele leegte van bonajo’s generatie, onderzoekt mensen, de verschuivende relatie met de natuur en probeert het existentiële te begrijpen door na te denken over onze binnenlandse situatie, ideeën over classificatie, concepten van huis, geslacht en houding ten opzichte van waarde.
Foto 1: Film still ‘Night Soil – Economy of Love’, 2015, c-print framed, 54,5 x 97,5 cm.
Foto 2: Pilgrimage with the Animals, performance at Tate Modern Museum London, 2017.

Karin Bos (1966) is in 1989 afgestudeerd aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. Sindsdien werkt ze als beeldend kunstenaar in Amsterdam. Haar specialisaties zijn schilderen, tekenen en grafiek. Mensen zijn het centrale onderwerp in haar werk. Hoofdpersonen zijn meestal meisjes of vrouwen. Met name onderlinge relaties en (machts-) verhoudingen hebben haar interesse. In haar recente werk heeft er een verschuiving naar het landschap plaatsgevonden. Karin Bos vroeg zich af of ze in staat was om iets over mensen te vertellen zonder ze letterlijk in beeld te brengen. Dit resulteerde in sprookjesachtige landschappen waarin altijd iets vervreemdends aanwezig is. Belangrijk in haar werk is de suggestie. Het roept een filmische wereld op, een wereld van verhalen, waar niets is wat het lijkt en waar een vrolijk vakantietafereel evengoed de plek van een verschrikkelijke misdaad kan zijn.

Van Haver noemt haar werk ‘luide’ schilderijen die mensen aan de rand van de samenleving op een sympathieke manier in beeld brengen. Ze werkt op jute, waarbij ze olieverf, houtskool, hars, haar, papier, teer en as combineert in zwaar getextureerde composities. De schilderijen verkennen ras en identiteit en putten uit Afrikaanse, Westerse, Caribische en Latijns-Amerikaanse culturen binnen haar gemeenschap in het zuidoosten van Amsterdam. Meer recentelijk heeft ze lange periodes in het buitenland doorgebracht om bronmateriaal te verzamelen in zowel West-Afrika als Zuid-Amerika. Haar werken zijn vaak monumentaal van omvang, soms duister en onheilspellend en blijven de grenzen tussen sociale hiërarchieën verleggen.
Tekst: Tentoonstelling Conservator Martijn van Nieuwenhuyzen, Stedelijk Museum Amsterdam.
Foto (kleur): Jack Bell Gallery, Londen, https://www.jackbellgallery.com/exhibitions/96/overview/.